İki Kardeşin Bitmeyen Rekabeti
Toplumsal olarak erkek çocuktan daha fazla güç, sorumluluk ve başarı beklentisi olduğu için bunların herhangi birinde daha iyi olabilen bir erkek kardeş diğeri için rekabet yaratmaktadır.
Savaşçı (orijinal adıyla Warrior, 2011), duygusal olarak etkilendiğim filmlerin başında geliyor. Sıradan bir dövüş filmi izlercesine başladığınız film aslında iki kardeşin bitmeyen rekabeti, bir ailenin bitmemiş işleri, hayal kırıklıkları ve kaybolma hikâyesini ekrana taşır. Filmde, başkarakterler olarak baba Paddy, büyük oğul Brendan ve küçük oğul Tommy karşımıza çıkar. Ancak filmin kurgusu gereği biz bu ailenin elemanlarının kimler olduğunu ve bu üç üyenin geçmişe dair nasıl bir meselesi olduğunu ancak film ilerledikçe anlarız.
Üç adamın geçmişten bugüne künyeleri
Baba Paddy, eskilerin ünlü antrenörlerinden biridir. Alkolik olması sebebiyle ailesini kaybetmiştir. Daha sonra tedavi görmüş, alkolü bırakmış ve kendini dine adamıştır. Evinde ailesine ait fotoğraflarla yaşadığı dikkati çekmektedir. Yaptığı yanlışların farkında olan Paddy, kendini affetmiş ve oğulları ile barışmak istemiş ancak iki oğlu için de çabaları işe yaramamıştır.
Tommy, eskilerin başarılı bir dövüşçüsüdür, alkolik olan babasından annesiyle beraber kaçmıştır. Hatta ağabeyi Brendan da bu planın içindeyken, âşık olduğu bir kız nedeniyle kasabayı terk edememiş onlarla gitmemiştir. Tommy hasta olan annesinin ölümüne şahit olmuş; orduya katılmış orada kardeşim dediği bir arkadaşını kaybetmiş ve bununla baş edemeyerek kaçmıştır. Şimdi arkadaşının ailesine para yollamak gibi bir misyonu kendinde gördüğü için babasının evine dönüp tekrar dövüşmeye karar vermiştir. Annesinin soyadını kullanan Tommy, hem babasına hem de ağabeyine çok öfkelidir. Acı çeken, hırçın, savunmasız bir çocuk gibidir.
Evin büyük çocuğu Brendan ise fizik öğretmenidir; sevdiği kadınla evlenmiştir; iki çocuğa sahiptir. Eşi ve çocukları ile oldukça mutludur. O da babasına son derece öfkelidir; kasabada kalmasına rağmen babasıyla görüşmeyi reddetmektedir. Ailesi için bir ev satın almıştır ve evin kredisini ödemek için birçok işte birden çalışmaktadır. Ancak ne kadar çalışırsa çalışsın bu evin masraflarını karşılayamayacağını anlar. Brendan bu evi kaybetse bile bir apartman dairesinde yaşayabilecekken evi kaybetmemeyi kafaya takmıştır. Ve geceleri dövüşerek para kazanmak gibi bir yola başvurmayı planlamaktadır.
Kaybolmuş bir ailenin öyküsü…
Film, baba Paddy’nin kiliseden çıkış sahnesi ile başlar. Eve dönen Paddy’i kapının önünde beklenmedik bir misafir karşılamaktadır: Tommy… Tommy, tam on dört yıl önce ayrıldığı babasının evine tekrar dönmüştür. Çünkü kardeşim dediği arkadaşını kaybetmiştir ve onun ailesine yardım etmek istemektedir. Hayatta hiçbir amacı olmayan ve bir sürü madde kullanan Tommy’yi tekrar bir hedef koymaya itense aslında ağabeyi Brendan ile bitmemiş meselesi üzerinden başka bir kardeşe aşırı yatırım yapmasıyla ilişkilidir. Tommy, ağabeyinin eksikliğini başka biriyle kapatmak istemiştir. “Kardeşim” dediği kişinin ölümü tıpkı yıllar önce ağabeyinin onun hayatından çıkması gibi oldukça canını yakmıştır. Şimdi iki çocuğu ile kalan bir anneye yardım etmek istemektedir tıpkı kendi annesine yardım etmeye çalıştığı gibi…
Tommy’nin geçmişini bugünde telafi etme çabaları
Oğlunu kapıda gören Paddy ise gizliden gizliye sevinmiştir; oğluyla arasını düzeltmek için bir fırsat yakalamıştır. Alkolü çoktan bırakmış ve düzenli bir hayata dönmüştür; ancak oğullarına ulaşmak istese de başarılı olamamıştır. Tommy ise babasına son derece ağır konuşarak, onun bu haliyle dalga geçmekte ve her fırsatta ona öfkesini kusmaktadır. Onun antrenörlüğü için burada olduğunu özellikle vurgularken babasından gelen şefkat dolu hiçbir davranışı kabul etmemektedir. Film boyunca annesine ve kendisine yapılanları unutmayan bir erkek çocuğunun öfkesidir karşılaştığımız…
Tommy’nin gelişi ile umutlanan Paddy hemen Brendan’ın yanına koşar; onu evinin önünde bekler ve Brendan’dan af diler. Brendan ondan defolup gitmesini ister ve birinin ölümü gibi bir durum olmadığı müddetçe oraya gelmemesini söyler ve aralarındaki diyalog şöyle devam eder:
P: Tommy döndü. Bizi görmeye geldi. Fitzy’nin yerinde çalışıyoruz, eski günlerdeki gibi.
B: Sen ve Tommy birlikte mi çalışıyorsunuz?
P: Geri döndü, bilmek istersin sanıyordum…
B: Hiçbir şey olmamış gibi birlikte mi çalışıyorsunuz! Buraya övünmeye geldin.
P: Hayır! Ben buraya oğlumu geri almaya geldim… (ağlar)
B: Aldın işte oğlunu! Biliyor musun burada kalmamın bir sebebi sadece benim olacağını
düşünmemdi. Senin beni çalıştırmak gibi niyetin yoktu! Senin oğlun Tommy…
P: Özür dilerim, her zaman çok sarhoştum…
B: Her zaman kazananın yanında oldun, yenilenlere tahammülün yoktu. Ama ben oğlun
değilim!
Tüm bu cümlelerden anlarız ki aslında kardeşi ve annesi ile gitmeyen Brendan’ın, çocukluğunda babasıyla ayrı bir meselesi daha vardır.
Babanın gözünde olma mücadelesi
Filmde antrenör olan babanın iki çocuğunun birden dövüşçü olmak gibi bir ideali hedef edindiği vurgulanmaktadır. Buradan anladığımız iki çocuğun da babanın gözünde olmak gibi bir meselesi vardır. Tommy başarılı olduğu için babası tarafından oldukça desteklenmiş, Brendan ise hep göz ardı edilmiştir. Bu durum kardeşler arasında ciddi bir rekabet yaratmıştır. Özellikle yapılan araştırmalar da kardeşler arası en çok rekabetin iki erkek kardeş arasında olduğunu göstermektedir (Rimm, 2002). Toplumsal olarak erkek çocuktan daha fazla güç, sorumluluk ve başarı beklentisi olduğu için bunların herhangi birinde daha iyi olabilen bir erkek kardeş diğeri için rekabet yaratmaktadır.
Buna ek olarak, Toman’ın (1961) kardeş sıralamasıyla ilgili teorisine göre, doğum sırası karakteri ve kişinin hayatta aldığı doğal rolleri etkilemektedir. İki erkek çocuklu ailede büyük erkek çocuk, sorumluluk sahibi, otoriter, koruyan kollayan, sadakat ve dürüstlük beklentisi içinde, kadınlarla ilişkide utangaç, çekingen ve ilgili bir baba rolünü üstlenebilecek yapıdadır. Küçük erkek kardeş ise, öteki erkek figürlerini takip eder, doğal bir lider değildir, hayatın kalitesi ve eğlencesi ile daha fazla meşguldür, kadınlarla ilişkide zayıf ve yumuşak davranır, erkeklerle ilişki içinde olması önemlidir, çocukları ile ilişkide arkadaş gibidir. Bu açılardan baktığımızda, Brendan da Tommy de bu özelliklere uymaktadır. Ancak bu haliyle Brendan babası tarafından dövüşçü olarak yeterli görülmediğinden bu Tommy ile ilişkilerinde rekabeti artırmıştır. Brendan kaçma planı içinde sorumluluk alan pozisyona geçmek yerine, evden getirdiği bu doğal özellikleri aşık olduğu kadın ve çocukları için kullanmayı seçmiştir. Ayrıca kardeşi ile babası üzerinden yaşadığı rekabetini, babasıyla aynı kasabada kalmayı seçerek gidermeye çalışmıştır. Yalnız yeni kurduğu ailesiyle mutluyken, aldıkları evi kaybetme ile karşı karşıya kalması Brendan’ın kabul edemeyeceği bir şeydir. Üstelik bir apartman dairesinde de yaşayabileceklerken, çocukluğundaki mutlu aile tablosundan yoksun hayatının sanki bir telafisi gibi Brendan bu evi kaybetmemek pahasına dövüşmeye karar verir. Kendisine ihtiyaçlarını gören, ailesini tanıyan ve Brendan’ı gerçekten önemseyen bir antrenör seçer, sanki babasını telafi etmek istercesine…
Brendan’ın geçmişini bugünde telafi etme çabaları
İki kardeşin karşılaşmaları
Kendi bitmemiş işlerine denk gelen nedenlerden ötürü iki kardeş aynı dövüş turnuvasında dövüşmeye başlarlar. Brendan akşamları kimi zaman dövüşmeye gittiği için çalıştığı okuldan uzaklaştırma alır ve bu sayede turnuvaya katılma imkânı elde eder. Evini kaybetmemeye olan inancıyla turnuvada beklenmedik bir şekilde ilerleme gösterir. Tommy ise dövüştüğü her adamı hemen yere sermekte ve hiç konuşmadan ringden inip gitmektedir. İki kardeş turnuvanın final maçlarının olacağı bölgeye gelirler; ilk kez birbirlerini uzaktan görürler. Brendan utangaç ve kaygılı, Tommy ise öfkelidir. Brendan sahilde yürüyen Tommy’nin yanına gidip konuşmak ister. Tommy ona “Sen kimsin? Benim kardeşim orduda öldü.” der ve ona sorar “Önemliyken neredeydin? Çocukken sana ihtiyacım vardı; ikimizin de ihtiyacı vardı!”. Brendan annesinin hasta olduğunu bile bilmediğini; ölmeden önce vedalaşma şansı bile olmadığını söyler. Ama bu konuşma bir şeyi değiştirmez; Tommy çok öfkelidir. Kendisi ve annesini âşık olduğu kadına tercih ettiği için Brendan’a çok kızgındır. Sanki benim alamayacağım bir sorumlulukta ağabeyime ihtiyacım vardı ve sen orada yoktun; ben de seni artık ağabey olarak kabul etmiyorum der gibidir.
Bundan sonra bir sürü dövüş sahnesi daha izleriz. Bu sahnelerde en çok dikkati çeken ve belki de insanın içini en çok acıtan ise Brendan’ın bir dövüşü kazanmasının ardından babası Paddy’e “Bak yaptım, başardım!” demesidir. Ayrıca her dövüş esnasında ve arasında babasının gözüne mahcup ve ürkek bir çocuk gibi bakmasıdır. Sanki onay ister gibidir; baba Paddy de mimikleri ile onu desteklemektedir.
Finalin öncesindeki gece Tommy, bir kumar makinesinin başındadır ve Paddy gelip onunla bir baba gibi konuşmak ister. Tommy bu sefer ona çok daha ağır konuşur ve onu dilenciye benzetir. Paddy bu durumdan çok etkilenir ve bin gündür içmediği alkolü tekrar içer halde odasında kendi kendine konuşur hale gelir. Tommy onun odasına gelir, onun haline bakar ve onu sakinleştirip yatakta kucağına yatırır ve ona şefkat gösterir. Paddy’nin o sahnedeki “Biz kaybolduk!” diye sayıklıyor olması da bu ailenin geldiği durumu özetler gibidir… Paddy’nin kendini böylece bırakması aslında Tommy’nin ona yakınlaşması için bir fırsat sağlamıştır…
Ağabeyi kabul, kardeşe kavuşmak ve aileye dönebilmek
Ertesi gün dövüşlerin son gecesidir. Brendan her seferinde zor da olsa rakiplerini yenmektedir; hatta onu eşi, çalıştığı okulun müdürü ve öğrencileri büyük bir coşkuyla desteklemektedirler. Tommy de hızla yükselmektedir. Finalde iki kardeş iki rakip olarak karşı karşıya kalırlar. Paddy ise alkol sonrası odasından çıkamamıştır. Ve iki kardeşin ringdeki dövüşleri başlar… Brendan, Tommy’e vurmak istememektedir. Tommy ise çok kızgın olduğu ağabeyine sert hamlelerle “hadi” demektedir. Brendan kardeşine büyük bir özlem duymaktadır ve ona dövüşerek karşılık verememektedir. Tommy’nin acımasız hamlelerine karşı sonunda Brendan da karşılık verir ve kardeşini kıskaca alır, kardeşi hala ona vurmaya devam edince Tommy’nin sol koluna daha fazla bastırır ve kol yırtılır. Brendan buna çok üzülür ve hakem onları ayırdığında “Devam etmek zorunda değiliz Tommy!” diye ısrarla bağırır. Bu sırada Paddy de turnuva alanına ulaşmayı başarmıştır. Ancak acıdan daha da öfkelenen Tommy saldırmaya devam eder. Sonunda Brendan onu yere atar, sıkıştırır “Seni seviyorum Tommy, seni seviyorum Tommy!” diye bağırır. İnsanlar hayretler içerisinde bu iki kardeşi izlemektedir…
Tommy sanki rahatlamışçasına ağabeyinin omuzuna eliyle pes ettiğine dair minik bir dokunuşla vurur. Tommy ağabeyinin gücünü, koruyan kollayan rolünü kabul etmiştir. Babalarının yarattığı rol karmaşası sağlıklı yerini bulur. Tommy küçüktür ve onu koruyacak, otoritesini kabul edeceği bir ağabeye zaten ihtiyacı vardır. Bu ona çok iyi gelmiştir. Birlikte yerden kalkarlar ağabeyi kardeşini kolunun altına alır; Tommy’nin başı ağabeyinin omuzundadır… Birlikte sarılarak ringden uzaklaşan kardeşler birbirlerine sıkıca kenetlenmişlerdir. Brendan, şampiyon olduğuna dair eli havaya kaldırma hamlesini bile istemez. Onun mevzusu şampiyonluk değil ailesi içindeki yeridir. İki çocuğunun birbirlerine kenetlenmiş halini gören Paddy gözyaşlarına hâkim olamaz. Bu son sahneden herkes olması gerektiği yerdedir. Ağabey ağabeydir artık, kardeş kardeştir ve baba bu ilişkinin arasından çekilmiştir…